Jak uzyskać optymalną gładkość i zagęszczenie asfaltu za pomocą układarki mas bitumicznych?

Tworzenie nawierzchni asfaltowych to złożony proces, który składa się z wielu etapów. Jakość oraz żywotność gotowej drogi czy placu będzie zależała więc od należytego wykonania wszystkich kroków. Jeden z nich ma jednak szczególne znaczenie dla całego procesu – mowa tutaj o zagęszczaniu mieszanki asfaltowej, które jest nawet bardziej istotne niż jakość samej masy bitumicznej. Dowiedz się, jak zadbać o ten aspekt z pomocą rozściełaczy asfaltu.

Dlaczego właściwe zagęszczenie asfaltu jest tak ważne?

Niezależnie od tego, czy budujemy drogę szybkiego ruchu, ścieżkę rowerową czy też parking przy centrum handlowym, niewłaściwe (czyli zbyt małe) zagęszczenie sprawi, że gotowa nawierzchnia będzie niszczyła się o wiele szybciej niż normalnie. Jak nietrudno się domyślić, zły stan gotowej realizacji naraża inwestora na poniesienie dodatkowych kosztów, które mogą obejmować naprawę lub nawet całkowitą wymianę źle ułożonej nawierzchni.

Należy pamiętać, że masa bitumiczna jest mieszanką kruszyw, różnego rodzaju wypełniaczy oraz lepiszcza. Zaniedbanie odpowiedniego zagęszczenia sprawi, że po ułożeniu materiał nie będzie cechował się odpowiednią sztywnością, doprowadzając do zmniejszonej trwałości oraz przyspieszonego powstawania kolein i dziur.

Do najpoważniejszych uszkodzeń doprowadza wilgoć, która dostaje się przez drobne nieszczelności oraz puste przestrzenie w nawierzchni do głębszych warstw drogi. Jest to szczególnie zauważalne w sezonie zimowym, kiedy zamarzająca woda dosłownie rozsadza asfalt. Nie mniejsze spustoszenie sieje również … powietrze, które doprowadza do utleniania lepiszcza asfaltowego, zwiększając jego kruchość i przyspieszając powstawanie niepożądanych pęknięć.

Rola układarki w procesie zagęszczania asfaltu

Eksperci z zakresu inżynierii drogowej wskazują, że dwoma najważniejszymi czynnikami, które wpływają na prawidłowe zagęszczenie asfaltu w kontekście układarek mas bitumicznych, jest zastosowanie listwy wibracyjnej oraz zadbanie o utrzymanie właściwej temperatury mieszanki. Asfalt transportowany z wytwórni do miejsca wykonywania robót drogowych ma zazwyczaj temperaturę około 150°C – energia cieplna zaczyna jednak szybko uciekać zaraz po przeniesieniu ładunku z pojazdu samowyładowczego.

Wspomniana wcześniej listwa wibracyjna jest odpowiedzialna za wstępne zagęszczenie masy bitumicznej, kiedy ta osiąga swoją szczytową temperaturę i jest przenoszona z rozściełacza na powierzchnię pod stołem roboczym. Zastosowanie wibracji nie jest jednak jedyną powszechnie stosowaną praktyką, która poprawia strukturę gotowej nawierzchni:

Równie ważnym aspektem jest odpowiednia prędkość rozściełania. Uważa się, że powinna ona wynosić około 0,5 km/h. Za jej kontrolowanie odpowiadają oczywiście operatorzy układarek. Aby mogli oni dobrze wypełnić swoje obowiązki, muszą znać przewidywane godzinowe zużycie asfaltu oraz przewidzieć inne czynniki, np. pogodowe, które mogą wpłynąć na pożądaną prędkość rozściełania – wyjaśnia nam specjalista reprezentujący firmę Bellator z Rudy Śląskiej, która zajmuje się sprzedażą oraz wynajmem maszyn drogowych i budowlanych.

Zapewnienie właściwej oraz stałej prędkości umożliwia także zachowanie optymalnej gładkości asfaltowej nawierzchni. Warto pamiętać również o tym, aby podczas układania nawierzchni wykorzystywać równomierną ilość materiału. Jeżeli przesadzimy, to doprowadzimy do powstania fałd, z kolei zbyt oszczędne rozprowadzenie asfaltu sprawi, że będzie on zbyt cienki i łatwo ulegnie uszkodzeniu w czasie eksploatacji.

O czym należy pamiętać przy wałowaniu?

Układarka masy bitumicznej odpowiada tylko za wstępne zagęszczenie układanego asfaltu. Aby nawierzchnia mogła się więc cechować optymalną wytrzymałością, to konieczne jest zastosowanie walców drogowych. Pojazdy powinny rozpocząć wałowanie niedługo po zakończeniu pracy przez rozściełacz – przejazdy walców nie mogą rozpocząć się jednak zbyt wcześnie, ponieważ może to doprowadzić do przesuwania materiału. W celu uniknięcia kosztownych pomyłek warto skontrolować więc temperaturę asfaltu. Przyjmuje się, że powinna ona wynosić ok. 140°C. Do pomiarów wykorzystuje się najczęściej termodetektory, czyli rodzaj specjalnych termometrów laserowych.

Jak rozpoznać zbyt wczesne przeprowadzenie wałowania? Typowym objawem jest wybrzuszanie się nawierzchni obok bębnów, pojawianie się poprzecznych pęknięć za przejeżdżającym pojazdem oraz przyklejanie się materiału do elementu roboczego (pomimo korzystania z systemów zraszania).

Duże znaczenie dla odpowiedniego zagęszczenia asfaltu oraz gładkości nawierzchni ma też styl jazdy. Zaleca się, aby operatorzy przyspieszali i hamowali w sposób łagodny oraz zachowywali szczególną ostrożność w czasie zmiany kierunku ruchu.