Płytka elastyczna w nowoczesnym budownictwie

Nowoczesna architektura korzysta z wielu form i materiałów, które były charakterystyczne dla wcześniej panujących trendów oraz przekształca je i rozwija, dopasowując do nowych koncepcji. Znakomitym przykładem może być prawdziwy renesans zainteresowania klinkierem, który jest chętnie wykorzystywany w postaci elastycznych płytek. Znakomicie nadają się one do wykonywania elewacji wszelkiego rodzaju budynków o różnym przeznaczeniu.

Renesans klinkieru za sprawą płytek elastycznych

Klinkier kojarzy się najczęściej z budynkami klasycznymi, które były wznoszone w XIX i XX wieku, na fali popularności stylu architektonicznego nazywanego neogotykiem. Wiele z budowanych wówczas eleganckich rezydencji, gmachów publicznych, a przede wszystkim kościołów powstawało ze wyeksponowanej cegły klinkierowej, którą układano również tak, by tworzyła rozmaite dodatkowe ozdoby – od efektownych ryzalitów i dekoracyjnych nisz, przez gzymsy i fryzy, aż po ceglane lizeny. Cegła klinkierowa była powszechnie używana także do budowy bardziej okazałych kamienic i domów. Stosowano ją również w budynkach przemysłowych – wielopiętrowych magazynach, halach fabrycznych, a także do konstruowania zewnętrznych ścian charakterystycznych dla całej epoki kominów. Choć po rozpoczęciu XX wieku wykorzystywanie cegły klinkierowej stało się mniej popularne, to jako element dekoracyjny, używany w obiektach, które mają charakter prestiżowy, była również w tym okresie wybierana przez architektów szukających sposobu na stworzenie nietuzinkowej elewacji aż do czasów nam współczesnych – zauważa specjalista z firmy Elastolith.

Od pewnego czasu klinkier przeżywa swój prawdziwy renesans. Z pewnością wiąże się to z modą na rewitalizację starszych zabudowań fabrycznych – dawnych hal produkcyjnych, magazynów, browarów czy elektrowni, ale także lokowaniem nowych obiektów w sąsiedztwie zabudowy historycznej oraz dbaniem o to, by mimo nowoczesnej formy nawiązywały one w mniejszym lub większym stopniu do istniejących w ich otoczeniu budynków. Klinkier jest więc dziś używany do wykonywania elewacji mniejszych biurowców, obiektów handlowych, uczelni oraz budynków użyteczności publicznej, a często także tych, o przeznaczeniu sportowym – basenów i wszelkiego rodzaju hal. Współcześnie klinkier to również popularny materiał do wykańczania elewacji domów jednorodzinnych – zarówno tych, które są projektowane tak, by korzystały z najnowszych trendów, jak i wzorujących się na architekturze tradycyjnej lub regionalnej.

Tym, co różni współczesne zastosowania klinkieru od wcześniejszego sposobu jego wykorzystywania, jest zmiana formy, w jakiej występuje. W budynkach klasycznych stosowana była tradycyjna wypalana cegła klinkierowa, której używano albo jako podstawowego materiału do wznoszenia wszystkich murów zewnętrznych, albo – dla ograniczenia kosztów – wykonywano z niego wyłącznie zewnętrzną warstwę ścian. Przy dzisiejszych technologiach budowlanych takie podejście jest jednak nieefektywne z uwagi na czasochłonność prowadzenia prac murarskich oraz związane z tym wysokie wydatki na robociznę i materiał. Murowanie z cegieł klinkierowych wiązałoby się też z bardzo dużymi ograniczeniami konstrukcyjnymi. W świetle tego, że najczęściej wybieraną techniką budowy jest dziś ściana dwuwarstwowa, która w większych projektach jest najczęściej wykonywana z żelbetu, a przy mniejszych realizacjach z rozmaitych bloczków lub pustaków, klinkier przeznaczony na elewację ma najczęściej postać płytek.

Czym wyróżniają się płytki elastyczne?

Płytki klinkierowe mogą być wykonywane zarówno w technologii wypalania, jak i jako płytki elastyczne. Płytki wypalane, nazywane sztywnymi, powstają w podobnym procesie jak typowe cegły. Wytwarza się je z mieszanek glin, które są formowane, a następnie wstępnie suszone, po czym umieszczane w piecu, w którym osiąga się znaczne temperatury – zbliżone do 1000°C. Płytki tego rodzaju mają tę samą charakterystykę co cegły, są jednak od nich cieńsze, w związku z czym mogą być montowane na elewacji jako element ochronny i dekoracyjny. Niestety sztywne płytki klinkierowe wyróżniają się dość znaczną wagą. Ponieważ mają grubość około jednego centymetra, masa metra kwadratowego wykończonej fasady to zazwyczaj nawet kilkadziesiąt kilogramów. Ze względu na tak dużą masę na ścianach dwuwarstwowych muszą być na ogół montowane nie tylko za pomocą zaprawy, ale także mechanicznych kotew. Jest to stosunkowo czasochłonne i kosztowne, nie każdy mur zewnętrzny będzie też dobrze znosił tak duże obciążenia.

Zupełnie inaczej przedstawia się sprawa z klinkierowymi płytkami elastycznymi. Powstają one w inny sposób – jako podstawowy surowiec wykorzystuje się specjalnie dobierany pod względem uziarnienia i jakości piasek kwarcowy. Jest on łączony z barwnikami wytwarzanymi na bazie naturalnych tlenków żelaza, które gwarantują uzyskiwanie identycznych efektów wizualnych, jak w przypadku klasycznych cegieł klinkierowych. Składniki są następnie łączone spoiwem w postaci polimerowej żywicy, która sprawia, że materiał staje się jednorodny i niezwykle trwały. Przy takim sposobie produkcji możliwe jest wykonywanie płytek o niewielkiej grubości. Płytki elastyczne mają zaledwie 3 do 5 milimetrów. Przekłada się to na ich masę – metr kwadratowy elewacji waży jedynie około 7 kilogramów wraz z zaprawą i fugą.

Płytki z klinkieru elastycznego mogą więc być montowane bezpośrednio na warstwie ocieplenia, ponieważ nie powodują powstawania znacznych obciążeń. W większości przypadków są one po prostu przyklejane przy użyciu systemowego kleju – bez konieczności stosowania dodatkowych wzmocnień. Zalety płytek elastycznych nie ograniczają się jednak do niewielkiej masy. Z racji użycia przy ich produkcji żywicy – zachowują aż do momentu montażu znaczną elastyczność. Pozwala to na łatwe nadawanie im kształtu przez zwykłe  zaginanie, co umożliwia szybkie formowanie i wykonywanie naroży. Z powodu swojej specyfiki płytki mogą być też szybko i bezproblemowo cięte, wystarczy do tego użycie zwykłych nożyc lub ostrego nożyka. Sprawne i niezabierające wiele czasu docinanie płytek oznacza znacznie ułatwione wykonywanie elewacji w miejscach, gdzie łączą się ze sobą różne płaszczyzny. Dzięki temu nie ma też przeszkód, by wykonywać wszelkiego rodzaju elementy ozdobne, a także stosować bardziej zróżnicowane wiązania, czyli sposoby układania cegieł.

Jakie są zalety płytek elastycznych?

Projekty architektoniczne nowoczesnych budynków charakteryzują się dużą różnorodnością i dążeniem do nadania budowli mocno zindywidualizowanego charakteru. Stosowanie elastycznych płytek klinkierowych znacznie poszerza istniejące w tym zakresie możliwości. Ważną cechą klinkieru mineralnego jest szeroka paleta kolorystyczna. Producent oferuje około 9 tysięcy różnych barw i odcieni, w tym nie tylko klasyczne, kojarzone z klinkierem odmiany czerwieni: od bardzo jasnej po intensywną i ciemną, ale także różne brązy oraz niezwykle modne odcienie szarości. Wśród dostępnych wybarwień znajdują się też kolory zbliżone do bieli, a także rozmaite beże. Co ważne, płytki w wybranym kolorze mogą być zestawiane z aż 8 różnymi fugami, dzięki czemu można dobrać zarówno taką, która będzie z nimi harmonizowała, jak i taką, która stworzy wyraźny kontrast.

Zróżnicowane są także rozmiary płytek, które wytwarza się w czterech wielkościach odpowiadających najczęściej wykorzystywanym wymiarom cegieł. W ofercie znajdują się płytki elastyczne równe klasycznej cegle NF (240 mm szerokości oraz 71 mm wysokości), cegle DF (240 mm szerokości i 52 mm wysokości), cegle WF (210 szerokości na 50 mm wysokości), jak również cegle UK (215 mm szerokości, 65 mm wysokości). Dzięki właściwemu doborowi wielkości płytek można więc dodatkowo wpływać na sposób, w jaki będzie się prezentował cały budynek, kształtując proporcje płaszczyzn elewacji oraz wizualnie ją obniżając lub podwyższając czy zwężając albo poszerzając.

Oprócz wspaniałych efektów wizualnych, jakie można uzyskać za pomocą elastycznego klinkieru, zapewnia on też znakomitą ochronę fasady budynku przed czynnikami zewnętrznymi i gwarantuje trwały oraz atrakcyjny wygląd przez długie lata. Warto podkreślić, że płytki z klinkieru elastycznego nie odbarwiają się pod wpływem promieniowania ultrafioletowego, nie występują na nich również efekty starzenia. Powierzchnia jest odporna na uszkodzenia mechaniczne, w tym zarysowania i uderzenia. Z uwagi na bardzo niską nasiąkliwość, płytki nie ulegają zabrudzeniom, ponieważ nie ma na nich porów, gdzie osadzające się na murach pyły mogłyby wnikać. Powierzchnia klinkieru elastycznego jest również bezpieczna, jeśli chodzi o zniszczenia powodowane przez mróz. Ze względu na to, że do struktury materiału nie dostaje się woda, wykazują one dużą mrozoodporność i nie podlegają destrukcyjnemu działaniu cyklicznego zamarzania i rozmarzania podczas zimy.